دارالعلم

یک متخصص طب سنتی یزدی با اشاره به فواید روزه داری گفت: روزه راهکاری برای دفع سموم تجمع یافته در بدن است.

رمضان ماه روزه‌داری و تمرین و مراقبت نفس برای ترک عادات و حرکت به سمت کمال است.روزه واقعی تنها تمرین گرسنگی نیست، حضرت فاطمه زهرا (س) در روایتی فرموده است: «والصیام تثبیتاً للاخلاص» ، روزه را مایه تثبیت اخلاص معرفی کرده است.
علت بسیاری از بیماری های روزمره که مردم به آن مبتلا هستند تغذیه نادرست و تجمع مواد زائد در سلول‌ها و بدن است.

یک ماه روزه داری در سال می‌تواند بدن را پاکسازی کند. «پاکسازی بدن» یکی از مراحل مهم درمان در بسیاری از مکاتب درمانی است، زیرا اگر بدن در حالت طبیعی و بدون اضافه بار مواد زائد قرار گیرد قابلیت «تطابق» آن افزایش یافته و از طریق تقویت سیستم ایمنی و مکانیسم‌های «خود-ترمیمی»، می‌تواند با بیماری‌ها مبارزه کند.
علاوه بر این روزه راهکاری برای دفع سموم تجمع یافته در بدن است، افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن و افزایش تولید هورمون‌ها از اثرات بلندمدت روزه‌داری است.
روزه داری عامل بازدارنده از گناه است و روزه به انسان درس قناعت و خودداری از اسراف و مصرف زیاد‌تر از حد ضرورت را می‌دهد. ترک عادات نادرست مثل سیگار کشیدن، افزایش سلامت روانی و رفتار اجتماعی سالم‌تر در جامعه، کاهش اضطراب و افسردگی و نیز افزایش اعتماد به نفس از دیگر اثرات روزه داری است.(دکتر مجید امتیازی، متخصص طب سنتی یزدی)

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏

اللهمّ ارْزُقنی فیهِ رحْمَةَ الأیتامِ و إطْعامِ الطّعامِ و إفْشاءِ السّلامِ و صُحْبَةِ الکِرامِ بِطَوْلِکَ یا ملجأ الآمِلین

خدایا روزیم کن در آن ترحم بر یتیمان و طعام نمودن بر مردمان و افشاء سلام و مصاحبت کریمان به فضل خودت ای پناه آرزومندان.

***ستارگان اذان گو***

مردم این دیار به برکت سرزمین کویریشان، همیشه امکان تماشای ستاره ها و جهت یابی با استفاده از ستاره ها را داشته اند.

در گذشته، در ماه رمضان همین ستاره های روشن و نورانی، نقش موذن را برای یزدیها ایفا می کردند، مثلاً حرکت ستاره پرویز، نشانه هنگامه سحر بوده است.

در سالهایی که مردم از ستاره بینی فاصله گرفتند اما هنوز وسایل ارتباط جمعی آنقدر گسترده نبوده تا کفاف جمعیت را بدهد، خادمان مساجد یکی، دو ساعت به سحر مانده چراغهایی را روشن می کردند و در نقاط مرتفع شهر و گلدسته مسجدها می گذاشتند تا مردم با دیدن نور چراغ به نزدیک شدن سحر پی ببرند و وقت اذان، چراغها را خاموش می کردند تا مردم بدانند باید سفره سحری را ببندند و نماز صبح را به جا آورند.

یکی از مشهورترین چراغها، ˈچراغ ملاکاظمˈ خادم مسجد جامع کبیر یزد بود؛ او هر شب چراغی را روشن و در یکی از گلدسته های مسجد می گذاشت و هنگام اذان صبح آن را خاموش می کرد یااینکه در شهر نقاره می زدند و وقت سحر را اعلام می کردند.

امروزه نیز که تمام امکانات مهیاست، مردم با استفاده از تلفن همدیگر را از فرارسیدن سحر بیدار کنند.

در قدیم مردم برای تشخیص غروب آفتاب به دیوار کاهگلی نگاه می کردند و عقیده داشتند هر وقت کاه های داخل کاهگل دیوار دیده نشد، موقع اذان مغرب فرا رسیده است.

نماز جماعت مغرب و عشا مانند سایر نمازهای یومیه در تمام مساجد برگزار می شود و چون مردم بر این باورند که افطاری دادن و سیر کردن روزه داران از ثواب بسیاری برخوردار است، بر این امر همت گمارده و در بیشتر مساجد یزد افطاری می دهند.

***روزه چند کُتو***

بیدار شدن در وقت سحر، سحری خوردن و آمادگی برای روزه گرفتن علاوه بر ثواب و اجر معنوی به لحاظ تفاوتی که با 11 ماه دیگر سال دارد، نوعی تنوع و تفریح برای بزرگترها محسوب می شود؛ بچه ها و نابالغین هم بدلیل اینکه اول شب معمولا خانواده ها از سحر و سحری خوردن و بیدار شدن صحبت می کنند، شور و شوق فراوانی برای بیدار شدن از خود نشان می دهند و از والدین می خواهند که آنها را نیز فراموش نکرده و سحرگاهان بیدار کنند.

کودکان ضمن اینکه روزه های کوتاه تری می گرفتند، با بیدار شدن هنگام سحر با فرهنگ معنوی سحر و روزه و رمضان آشنا می شدند.

البته برای کاستن از فشار گرسنگی و تشنگی طول روز بر حسب توان فرزند نابالغ چند نوبت به آنها آب و غذا خورانده و دوباره روزه آنها را پیوند می زنند که به چنین روزه گرفتنی ˈروزه پیوندی یا دوکُتُوˈ گفته می شود.

بسم الله الرحمن الرحیم
اللهمّ اعنّی فیهِ على صِیامِهِ وقیامِهِ وجَنّبنی فیهِ من هَفَواتِهِ وآثامِهِ وارْزُقْنی فیهِ ذِكْرَكَ بِدوامِهِ بتوفیقِكَ یا هادیَ المُضِلّین.

خدایا یارى كن مرا در این روز بر روزه گرفتن و عبـادت و بركنارم دار در آن از بیهودگى و گناهان و روزیم كن در آن یادت را براى همیشه به توفیق خودت اى راهنماى گمراهان.

الصوم فى الحر جهاد.
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمودند:
روزه گرفتن در گرما، جهاد است.(بحار الانوار، ج 96، ص 257)

عن الصادق علیه السلام فى قول الله عزوجل
«واستعینوا بالصبر و الصلوة‏»
قال: الصبر الصوم.
امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند عزو جل كه فرموده است: از صبر و نماز كمك بگیرید، صبر، روزه است.
وسائل الشیعه، ج 7 ص 298، ح 3

مردم استان یزد از چند روز قبل مانده به ماه رمضان شروع به نظافت و پاکسازی خانه ها و مساجد می کنند و به این ترتیب به استقبال ماه مهمانی خدا می روند.

***هلال ماه نو***

مردم یزد برای رؤیت هلال اول ماه رمضان، غروب روز آخر ماه شعبان به بالای پشت بام و مناره های مساجد می روند و با نگاه به آسمان، ماه را جست وجو می کنند و در صورت مشاهده آن، اعمال مخصوص این ماه را به جا می آورند.

اگر بدلیل ابری بودن آسمان، رؤیت هلال اول ماه ممکن نباشد، یزدی ها مجبور می شوند به اصطلاح قاصد در کنند یعنی افرادی را به آبادی ها و شهرهای نزدیک بفرستند که افق شان با شهر آنها یکی است.

اگر قاصد در کردن جواب نداد و تا سحرگاهان، امکان دیدن ماه میسر نشد، مردم سحری را خورده و روزه می گیرند تا در صورت آغاز ماه رمضان از تکالیف دینی خود غافل نمانده باشند.

یزدی ها به محض رؤیت ماه، چشمانشان را می بندند و صلوات می فرستند تا از برکت ماه نو، حاجاتشان برآورده شود.

*** کلوخ اندازی***

از دیگر رسوم جالب این خطه این است که مردم با برپایی آیین کلوخ اندازی یا کلوخ اندازون، به استقبال ماه مبارک رمضان می روند.

این رسم مردم یزد بیشتر شبیه خانه تکانی مردم کشور در ایامی پایانی هر سال است به نحوی که مردم چند روز قبل از ماه رمضان به نظافت و پاکسازی خانه ها و مساجد می پردازند و با برگزاری مراسم کلوخ اندازی، به شادی پرداخته و به استقبال ماه رمضان می روند.

در این آیین دیرین، خانواده ها در آخرین روز ماه شعبان در کنار یکدیگر جمع می شوند یا دسته جمعی به دل طبیعت می زنند و آن روز را به شادی و خوشی می گذرانند و از انواع خوراکی ها بهره مند می شوند و به دیگران نیز می دهند.

یکی از خوراکی هایی که روز کلوخ اندازی طرفدار زیاد دارد، خوراک موسوم به ˈشولیˈ است که نوعی آش است و انواع مختلف دارد.

از دیگر خوراکی های روز کلوخ اندازی، آش رشته یا آش خمیر، آش کشک، حلوای برنج، شله زرد و فالوده یزدی است.

در گذشته های دور، مردم یزد در پایان روز به یکدیگر کلوخ های کوچک پرتاب می کردند و می خندیدند و از این روست که به این روز، روز کلوخ اندازی می گویند.

در صورتی که ماه رمضان مثل امسال مصادف با فصل تابستان باشد، جمعه آخر ماه شعبان یا آخرین روز این ماه را جوانترها در دسته های چند نفری یا به اتفاق اعضای خانواده به باغ و صحرا می روند و با پختن آش و تهیه غذاهای مناسب، خوردن شیرینی و آجیل، از آمدن ماه رمضان استقبال می کنند.

مردم یزد در پایان این روز به یکدیگر کلوخ های کوچک پرتاب می کردند و می خندیدند و این روز به ˈکلوخ اندازونˈ معروف بود که در حال حاضر این رسم منسوخ شده است.

در برخی شهرستانهای استان همچون شهرستان بافق، برخی مردم، چند روز قبل از حلول ماه رمضان روزه می گرفتند. این روزه ها به نیت روزه قضا گرفته می شد یا بنا براحتیاط، اگر هلال ماه رمضان زودتر رؤیت می شد، روزه قضا بر گردن آنها نمانده باشد.

عادت این بود قبل از ماه رمضان، خانواده ها خود را برای گرفتن روزه آماده می کردند و کسانی که توانایی داشتند، آذوقه یک ماه خود را که اغلب آرد، حبوبات، خرما و نان خشک بود، خریداری می کردند.

بسم الله الرحمن الرحیم

اللَّهُمَّ لا تَخْذُلْنِي فِيهِ لِتَعَرُّضِ مَعْصِيَتِكَ وَ لا تَضْرِبْنِي بِسِيَاطِ نَقِمَتِكَ وَ زَحْزِحْنِي فِيهِ مِنْ مُوجِبَاتِ سَخَطِكَ بِمَنِّكَ وَ أَيَادِيكَ يَا مُنْتَهَى رَغْبَةِ الرَّاغِبِينَ

خدايا مرا در اين ماه به خاطر نزديك شدن به نافرمانی ات وامگذار و با تازيانه‏ هاى انتقامت عذاب مكن و از موجبات خشمت دورم بدار، به فضل و عطاهايت، اى نهايت دلبستگى دل‏شدگان.

بسم الله الرحمن الرحیم
اللهمّ اجْعَلْنی فیهِ من المُسْتَغْفرینَ واجْعَلْنی فیهِ من عِبادَكَ الصّالحینَ القانِتین واجْعَلْنی فیهِ من اوْلیائِكَ المُقَرّبینَ بِرَأفَتِكَ یا ارْحَمَ الرّاحِمین.

خدایا قرار بده در این روز از آمرزش جویان و قرار بده مرا در این روز از بندگان شایسته و فرمانبردارت و قرار بده مرا در این روز از دوستان نزدیكت به مهربانى خودت‌ اى مهربان‌ترین مهربانان.

همزمان با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، برنامه های متنوع قرآنی و فرهنگی در سطح کانون های فرهنگی و هنری مساجد استان یزد اجرا می شود.

شب های وصال
برگزاری مراسمی با عنوان شب های وصال یکی از این برنامه ها می باشد که با همت کانون فرهنگی و هنری اندیشه مطهر کانون تخصصی آموزش استان در ایام ماه مبارک رمضان برگزار می شود. این مراسم هر شب از ساعت 21 و سی دقیقه در محل پایگاه شهید سعیدی واقع در فلکه دوم آزادشهر برگزار می شود. جزء خوانی قرآن کریم، سخنرانی استاد آبایی از اساتید دانشگاه های استان، مناجات خوانی و مداحی از جمله برنامه های این مراسم می باشد.

بفرمایید مهمانی خدا
بفرمایید مهمانی خدا از دیگر مراسماتی است که توسط کانون فرهنگی و هنری ولاء در ایام ماه مبارک رمضان از ساعت 21 و سی دقیقه در محل حسینیه ارگ برگزار می شود. جزء خوانی قرآن کریم، سخنرانی حجت الاسلام مهدوی نژآد با موضوع فرصت بندگی، قرائت فرازهایی از مناجات ابوحمزه ثمالی، منبر احکام شعری توسط حجت الاسلام گنجی و مناجات خوانی سنتی از جمله برنامه های هرشب این کانون می باشد.جشن بزرگ میلاد امام حسن(ع)، مراسم احیای شب های قدر با حضور امام جمعه موقت شهر یزد حجت الاسلام آیت اللهی و برگزاری مراسم وداع با رمضان از دیگر برنامه های این کانون در ماه مبارک رمضان است.

سی شب با نهج البلاغه
کانون فرهنگی و هنری مداحان اهل بیت(ع) نیز به مناسبت ماه مبارک رمضان مجلسی را با عنوان سی شب با نهج البلاغه برگزار می کند. تفسیر خطبه های نهج البلاغه توسط استاد محراب از اساتید دانشگاه های استان، قرائت دعای افتتاح، مناجات خوانی و مداحی از برنامه های این مراسم است. اجرای طرح قرآنی 1448، برگزاری جلسات جزء خوانی قرآن کریم، اجرای کلاس های اوقات فراغت، برگزاری جلسات تفسیر قرآن کریم، برگزاری محافل انس با قرآن و… از دیگر فعالیت های کانون های مساجد استان در ماه مبارک رمضان است.

بسم الله الرحمن الرحیم

اللهمّ قوّنی فیهِ على إقامَةِ أمْرِكَ واذِقْنی فیهِ حَلاوَةَ ذِكْرِكَ وأوْزِعْنی فیهِ لأداءِ شُكْرَكَ بِكَرَمِكَ واحْفَظنی فیهِ بِحِفظْكَ وسِتْرِكَ یـا أبْصَرَ النّاظرین.

خدایا نیرومندم نما در آن روز به پا داشتن دستور فرمانت و بچشان در آن شیرینى یادت را و مهیا كن مرا در آنروز راى انجام سپاس‌گذاریت به كـرم خودت نگهدار مرا در این روز به نگاه‌داریت و پرده‌پوشى خودت اى بیناترین بینایان.