دارالعلم

مسئله‏ تعليم و تربيت، مسئله‏ زندگى بخشيدن و ولادت بخشيدن به يك مخاطب و يك انسان است. هزار و صد سال، دويست سال از بعد از اسلام كه بساط علم و تحصيل و تدريس به فراخور زمان هاى مختلف در كشور ما فراهم بود، معلم از لحاظ معنوى ارزش والائى داشت.
اين نكته بايد در مقابل چشم معلمان ما هميشه حضور داشته باشد كه نقش معلم براى يك جامعه، نقش حياتى است؛ قابل مقايسه‌ى با بسيارى از نقش هاى مهم و حساس در تركيب اجتماعى نيست.
يك جامعه احتياج دارد به انسان هاى مؤمن، پرانگيزه، صبور، اميدوار، خوشبين، علاقه‌مند به منافع عمومى، علاقه‌مند به رسيدن به قله‌هاى كمال شخصى و جمعى، انسان هاى باابتكار، متفكر، اهل تحقيق، اهل پيشروى. اين را چه كسي به وجود خواهد آورد؟ اينجاست كه نقش معلم روشن مي شود.
امانتدارانِ فرزندان اين ملت در طول سال هاى متمادى؛ و كسانى كه اولين نگارش هاى نيك يا بد را مي توانند بر لوح سفيدِ آماده‏ى اذهان ما و كودكان ما بنگارند: معلمان هستند. شايد نقشى بالاتر از معلم - با همين اصطلاح متداول زمان ما؛ يعنى معلمِ دوران ابتدايى، معلمِ دوران راهنمايى، معلمِ دوران دبيرستان - به اين معنا ما نتوانيم در ميان همه‏ى مشاغلى كه در جامعه‏ى ما هست پيدا كنيم.
يك حديثى از پيغمبر اكرم - غير از آيات قرآن كه: «يزكّيهم و يعلّمهم الكتاب و الحكمة» كه چند جاى قرآن تكرار شده - هست كه تعليم را به پيامبر نسبت مي دهد. آن حديث اين است كه: «انّ اللَّه لم يبعثنى معنّتا و لا متعنّتا ولكن بعثنى معلّما ميسّرا»؛ خدا من را معلم مبعوث كرده است؛ معلمِ ميسّر، يعنى آسان‏ساز. زندگى را براى متعلمين خودم با آموزش هاى خودم آسان مي سازم و كار را بر آن ها آسان مي كنم. اين آسان‏سازى، غير از آسان‏گيرى است؛ يعنى سهل‏انگارى نيست.
«معلّماً ميسّرا» يعنى اين. شأن معلم اين است. اين مطلب اصلى ماست. من مي خواهم هم به شما كه معلميد، اين را عرض كنم، تا شأن خود، قدر خود و جايگاه خود را خوب بشناسيد، هم به مردم. البته بيشتر به مردم مي خواهم بگويم؛ چون معلم غالباً قدر خودش را مي داند.
معلم آگاه، معلمى كه واقعاً علم دارد و آن را به كسى مي دهد، مي فهمد چه‏كار دارد مي كند. يك قفل بسته‏اى است، يك كليدى دارد. معلم اين كليد را به متعلم مي دهد و مى‏گويد آقاجان! اين كليد را اين جورى در اين قفل مى‏اندازى. اين كار تعليم است. اين يك معادله است كه به هيچ قيمتى قابل حل نيست و راه حلش همين است. معلم راه حل را نشان مي دهد.